Ale jak to? Szczurze stópki wymagają opieki? Ano, wymagają. Tak samo jak u nas, stopy szczurze pełnią bardzo ważną funkcję podporową dla całego ciała! Nic więc dziwnego, że spoczywa na nich duża odpowiedzialność. A duża odpowiedzialność, to również niestety duże problemy - szczurom mogą przerastać paznokcie, mogą pojawiać się odgniotki na stopach, nieprawidłowe podłoże może powodować rany i owrzodzenia. Dowiedzmy się wobec tego, jak zadbać o takie stopki, żeby możliwie najbardziej je odciążyć!
Garstka anatomii
Szczurze stopy są zbliżone anatomicznie do naszych własnych. Dwie kończyny przednie zaopatrzone są w cztery paluszki każda, tylne kończyny paluszków mają pięć. Tylne łapki są dużo dłuższe i smuklejsze niż przednie, ponieważ pełnią funkcję podporową, zwłaszcza w momencie spożywania posiłku, gdzie szczur ustawia się w pozycji „na kangura”. Przednie łapki są dużo mniejsze i pełnią funkcje podporowe, chwytne oraz są wykorzystywane w ustalaniu chierarchi. Każdy z nas kojarzy charakterystyczne fasolki na psich lub kocich łapkach - są to opuszki i występują również u szczurów. Przednia łapka ma pięć opuszek, tylna sześć opuszek.
Źródło: https://anatomypubs.onlinelibrary.wiley.com/cms/asset/7765f93d-d304-4fc5-90ac-da489a371dea/ar24271-fig-0002-m.jpg
Higiena pazurów
Każdy palec zakończony jest półkolistym pazurkiem. Mogą one być jasne lub pigmentowane, co wpływa na łatwość obcinania ich. Nie u każdego zwierzęcia będzie konieczne przycinanie pazurów – tempo wzrostu pazura jest cechą osobniczą, tak jak u ludzi, jednym rosną szybciej, innym wolniej. Ważne jest również tempo ścierania pazurków – zależne od podłoża i od aktywności zwierzęcia.
Czego używamy do obcinania pazurków?
Używamy najmniejszych dostępnych na rynku cążków, najlepiej kocich. Należy to robić delikatnie - musimy mieć pewność, że zwierzę nie szarpnie nam nogą i nie doprowadzi do złamania lub wyrwania pazura. Można spróbować przekupić szczura podając jakiś smakołyk, lub unieruchomić zwierzę zawijając je w ręcznik. Zazwyczaj korekcji wymagają tylne paznokcie.
WARTO WIEDZIEĆ: w zależności od tego jak rozkłada się nacisk na stopę, część pazurków może rosnąć pod kątem. Będzie to dla nas wtedy informacja, że szczur jest zbyt otyły, nieruchliwy lub ma wady postawy.
Jak obciąć pazurek?
Do pewnego momentu pazura dorasta łożysko naczyniowe i nerwowe. Wszystko dalej, to martwa część paznokcia, którą można przyciąć. W przypadku delikatnego zranienia, gdy poleci odrobinka krwi, należy zachować spokój i użyć nadmanganianu potasu, który tamuje krwawienie. Jest on dostępny w aptece, bez recepty w formie tabletek lub kryształków. Poniższy schemat przedstawia jak obciąć pazur:
Jakie dolegliwości mogą spotkać szczurze stopy?
Wyrwany pazur
Szczury to niesamowicie ciekawskie i ruchliwe zwierzęta. Mają tendencje do wspinania się i wskakiwania wszędzie tam, gdzie nie powinny i czasami zdarzają się przez to urazy. Jednym z najczęstszych jest złamanie lub wyrwanie pazurka. Może zahaczyć się on o hamak, kocyk polarowy, pręty kratki lub nieodpowiedni, druciany kołowrotek. Oznaką takiego urazu jest wykręcony lub nadłamany paznokieć, któremu bardzo często towarzyszy delikatne krwawienie u podstawy paluszka, połączone z bolesnością i opuchlizną. Nie wymaga to opieki medycznej, konieczne może być jedynie przycięcie paznokcia i obserwacja ranki.
Urazy mechaniczne stopy
Nieodpowiedni kołowrotek lub druciane półki w klatce, mogą spowodować również poważniejsze urazy, jak skręcenia, zwichnięcia czy złamania.
UWAGA: ponieważ nie jesteśmy w stanie obserwować naszych podopiecznych przez całą dobę, raz dziennie należy zrobić generalny przegląd stada, żeby wcześnie wychwycić ewentualne urazy.
Do objawów należeć będą opuchnięte, rozgrzane stopy, bolesność, brak ruchomości, niechęć do obciążania kończyny. Taki wypadek, wymaga wizyty u lekarza weterynarii, zaleci on ograniczenie ruchu w klatce bez pięter, bez możliwości wspinania się i skakania. Zostaną również przepisane odpowiednie leki przeciwbólowe, przeciwzapalne. Czasami konieczne może być wykonanie zdjęcia RTG w celu ustalenia, czy nie doszło do złamania, pęknięcia lub zmiażdżenia kości.
Pododermatitis
Ciężkie słowo… Co to jest pododermatitis? Jest to medyczne określenie na zapalenie podeszwy stóp. Wyróżniamy dwa rodzaje pododermatitis: suche i mokre.
Pododermatitis suche:
Powstaje z powodu nieodpowiedniego podłoża: nie zakrytych półek, zbudowanych z prętów, dostępu do metalowego kołowrotka, braku aktywności ruchowej lub otyłości. Wyróżnia się 3 etapy tego schorzenia:
- Delikatne zaczerwienienie, łuszczenie się skóry. Wystarczy skorygować warunki w klatce, a samą stopę podleczyć wazeliną, maścią cynkową lub maścią nagietkową.
- Owrzodzenie, bolesność, ale zmiany nie naciekają jeszcze na kości. Konieczna jest interwencja lekarza weterynarii, który może zalecić antybiotyk ogólnie, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, leczenie miejscowe maściami enzymatycznymi, z antybiotykiem, ze sterydem lub przyśpieszające gojenie. Dodatkowo, często w tym etapie wymagane są opatrunki na stopy, które muszą być zmieniane codziennie. Już w tym etapie konieczne może być RTG, a także noszenie kołnierza przez szczury.
- Głębokie, penetrujące owrzodzenia, naciekające na kości palców i śródstopia. Poza leczeniem z poprzedniego punktu, może okazać się, że zmiany są nieodwracalne i penetrują do kości. W tym wypadku konieczna może okazać się amputacja kończyny. Szczury bez kończyny radzą sobie całkiem nieźle- smutna prawda jest niestety taka, że jeżeli doprowadzimy już do tego stanu, objęte będą raczej już obie kończyny. Jest to wskazaniem do eutanazji. Dlatego reagujmy szybciej i oglądajmy jak wygląda skóra na stopach naszych pupili.
Pododermatitis mokre
Pojawia się częściej u królików, niż u szczurów, ale u tych drugich jest również spotykane. Zdarza się, gdy zwierzę często trzyma łapki na mokrym podłożu. Może się to zdarzyć jeśli z poidła kapie woda na półeczki, przy braku higieny w klatce, gdy widoczne są duże plamy moczu lub jeżeli zwierzę śpi w sputniku i jednocześnie oddaje tam mocz. Mocz będzie miał gorszy efekt na stopy niż sama woda, ponieważ w moczu znajduje się mocznik, który dodatkowo zmiękcza naskórek i ułatwia penetrowanie bakterii, których akurat w moczu nie brakuje. Ten typ pododermatitis charakteryzuje się ranami ze skłonnością do ślimaczenia się, ropienia i bardzo trudnego gojenia.
Prewencja
Tutaj musimy przeanalizować czynniki ryzyka i zastanowić się w jaki sposób można im zapobiegać
Otyłość
Otyłe zwierzęta mają skłonności do wielu innych schorzeń poza pododermatitis, ale w tym konkretnym przypadku dodatkowe obciążenie kończyn i nacisk wywierany na stopy będzie powodował powstawanie odgnieceń. Otyłe osobniki są również mniej chętne do ruchu i zazwyczaj spędzają dużo czasu, śpiąc w klatce. Czasami są na tyle leniwe, że oddają mocz pod siebie, co jak wiemy sprzyja tylko penetrowaniu bakterii przez rozmoczony naskórek. U otyłych zwierząt może wystąpić również cukrzyca, w której przebiegu występuje utrudnione gojenie się ran, co dodatkowo wpływa na potencjał regeneracji uszkodzonego naskórka.
Brak ruchu
Może być połączony z nadwagą zwierzęcia, ale apatia występuje również w przebiegu wielu chorób, urazów mechanicznych lub depresji. Obniżenie szczurzego nastroju może wystąpić w przypadku zwierząt trzymanych samotnie (szczury to zwierzęta bezwzględnie stadne, człowiek, nie ważne jak czuły, nie zastąpi towarzystwa drugiego osobnika tego samego gatunku) lub po stracie towarzysza.
Podłoże
Wszystkie półki złożone z prętów metalowych należy bezwzględnie zakryć pokrowcami, tekturą lub materiałem. Warto jednak wspomnieć, że na rynku, tylko klatki niespełniające minimalnych wymagań dla gatunku mają tego typu półki. Klatki odpowiednie czyli na przykład model Frodo, Perfect Mini lub Perfect Maxi, mają półki plastikowe, pełne. W takim wypadku należy zmierzyć naszą klatkę i wymienić ją jak najszybciej, jeśli nie spełnia absolutnego minimum, którym jest 80x50x80cm.
Najlepsze podłoże dla szczura to kocyki, podkłady wododporne, dry-bedy oraz dywaniki. Wszelkiego rodzaju żwirek zalecany jest wyłącznie w kuwetach.
UWAGA: jak zachęcić szczura do sikania do kuwety? Trikiem który bardzo dobrze się sprawdza, jest włożenie do kuwety kilku gładkich kamieni, szczury często wybierają sobie płaskie powierzchnie do oddawania moczu i w ten sposób możemy przyzwyczaić zwierzę do kuwetowania.
Jeżeli natomiast zwierzę upodobało sobie sputniki, należy wykonać w ich dnie dziurkę (na przykład rozgrzanym śrubokrętem), która umożliwi odpływ moczu.
Sprzątanie
Warto pamiętać, że im częściej sprzątamy i im więcej sztucznych zapachów używamy, tym mocniej szczury sikają, żeby zakryć obcy zapach i oznaczyć teren. W zależności od ilości szczurów przecieranie powierzchni półek wystarczy wykonać raz na dwa dni, generalne mycie raz w tygodniu i dodatkowo raz na dwa- trzy tygodnie głębokie mycie połączone z dezynfekcją klatki. Hamaki i dywaniki pierzemy w zależności od potrzeb. Nie używajmy jednak intensywnie pachnących płynów, chusteczek, żwirków itp.
Pierwsza pomoc
Co zrobić jeśli zauważymy uraz kończyny u naszego szczura? Przede wszystkim przełożyć go do małej, płaskiej, pozbawionej pięter klatki “chorobówki”. Jako podłoże użyjmy podkładów higienicznych lub zwykłych, niezadrukowanych białych kartek. Owrzodzenie należy zdezynfekować najlepiej przy pomocy Rivanolu, który nie szczypie i nie wysusza. Po ocenie rozległości rany, należy umówić się do weterynarza. W ramach pierwszej pomocy można podać lek zawierający meloksykam, który razem z dawkowaniem dostaniemy od weterynarza, a który warto mieć w naszej podręcznej apteczce. Czasami konieczne może być założenie szczurowi kołnierza, który uniemożliwi grzebanie przy ranie.
Podsumowanie
Temat wydawać by się mogło prosty i mało rozległy, a okazuje się, że nawet tak malutka rzecz jak szczurza stopa wymaga odpowiedniej uwagi i odpowiedniego postępowania. Świadomość właścicieli w dzisiejszych czasach znacząco rośnie, cieszę się wobec tego, że chcieliście zapoznać się z tą notatką i oszczędzić nieprzyjemności swoim pupilkom!
