Tomografia komputerowa w weterynarii gryzoni i królików

Czy zdarzyło Wam się kiedyś, że podczas wizyty u lekarza weterynarii wspomniał on, o możliwości wykonania TK u Waszego pupila? Niewielu ludzi w swoim życiu miało zlecone takie badanie dla siebie samych, już nie wspominając o swoim pupilu. Kiedyś nowością było wykonanie takiego badania dla psa, ale na ten moment technologia rozwinęła się już na tyle, że w każdym większym mieście, znajdzie się choć jedna klinika z dostępem do tomografu. Jak wygląda takie badanie? Ile kosztuje? Kiedy powinno się je wykonać i czy jest tak naprawdę konieczne? Na wszystkie pytania odpowiemy sobie w tym artykule! 

Czym jest tomografia komputerowa? 

Jest to badanie obrazowe, podczas którego zwierzę umieszcza się w specjalnej komorze, wykonującej serię zdjęć rentgenowskich, pod wieloma różnymi kątami, a następnie przesyła je do komputera, na którym specjalne oprogramowanie składa całość w dokładny, trójwymiarowy obraz ciała zwierzęcia. Używa się zatem takiego samego promieniowania jak w przypadku zwykłego RTG, ale nie uzyskujemy tutaj płaskiego obrazu, tylko szczegółowy widok wszystkich struktur ciała. 

W trakcie tego badania jest opcja podania również środka nazywanego kontrastem. Dzięki temu, pewne struktury będą widoczne w dużo bardziej wyraźny sposób. Pamiętajmy, że interpretacja takiego badania, wymaga niesamowitej znajomości anatomii topograficznej, a i tak prawidłowy opis narządów dostarcza wielu trudności. Wobec tego, każda dodatkowa pomoc, jak właśnie kontrast, jest na wagę złota. 

Jakie są wskazania do wykonania tomografii komputerowej u gryzonii i królików? 

Wiemy już, że jest to bardzo przydatne badanie, ze względu na to, że daje obraz trójwymiarowy. Dzięki temu, można ocenić dokładnie, jak rozległe są pewne zmiany wewnątrz organizmu, na przykład ropnie, czy nowotwory. Pomoże to ustalić czy daną zmianę kwalifikuję się do operacji, czy też do leczenia zachowawczego. Dodatkowo, tomograf pomaga zajrzeć do tak skomplikowanych struktur, jak głowa i szyja zwierzęcia. Bardzo często wykonanie samego zdjęcia RTG głowy, u tak małych i ruchomych zwierząt jak gryzonie, jest zwyczajnie niemożliwe przy użyciu standardowej maszyny, lub daje obraz o małej dokładności, gdzie nawet drobny ruch głową, może zafałszować uzyskany wynik. Niewielu weterynarzy w Polsce ma dostęp do specjalnego RTG stomatologicznego, które używane jest w chorobach zębów i daje obraz o większej dokładności. Tomografia komputerowa pozostaje zatem dobrym rozwiązaniem, jeśli mamy podejrzenie zmian w obrębie czaszki. Do takich chorób możemy zaliczyć problemy z kanałami słuchowymi, uchem wewnętrznym, oczami, problemy stomatologiczne, problemy z zatokami, nowotwory, zmiany urazowe oraz ropnie.

Oczywiście, badanie to przydatne jest również w przypadku innych narządów jak na przykład tych umieszczonych w jamie brzusznej. Zdjęcie RTG w tym wypadku może być ciężkie do interpretacji, ponieważ wiele struktur wychodzi mniej więcej tak samo na obrazie i ciężko dokładnie stwierdzić gdzie kończy się jedna, a już zaczyna druga. 

Badanie TK pomaga sobie zwizualizować ułożenie wszystkich struktur względem siebie i rozróżnić widoczne zmiany w ich budowie. 

Na co powinien przygotować się opiekun? 

Jest to jedno z droższych badań. Wymaga specjalnie przeszkolonego personelu, który będzie w stanie poprawnie ułożyć zwierzę do badania oraz zinterpretować uzyskany obraz. Bardzo często wymaga to od weterynarza specjalnych szkoleń, za które płaci on z własnej kieszeni. Ponadto, zwierzę musi być zupełnie nieruchome w trakcie badania, więc poddaje się je anestezji na ten czas. W zależności od miasta, od zwierzęcia oraz od tego jakie struktury chcemy zobrazować, koszt badania może wahać się od około 1000zł do nawet 2000zł. Jest to niezaprzeczalnie duży wydatek, czy jest wobec tego sens wykonywać takie badanie? 

Oczywiście, decyzja należy zawsze do właściciela zwierzęcia. Jeśli jednak weterynarz sugeruje wykonanie tomografii, to ma do tego powody i niezaprzeczalnie badanie pomogłoby w diagnozie i ustalaniu postępowania. Wiele klinik zgadza się na rozłożenie płatności na raty, co może wspomóc nieco portfel opiekuna. Jeśli chodzi o samo badanie, to tak jak wspomnieliśmy wcześniej, zwierzę musi być uśpione na pewien czas, ponieważ nie może się ruszać. Każdy najmniejszy ruch powoduje zamazanie części obrazu i fałszuje wyniki. Jeśli decydujemy się na to badanie i chcemy wydać tyle pieniędzy, to poddanie pupila krótkodziałającej anestezji jest konieczne. 

Jedną z rzeczy, która może nieco szokować właścicieli jest sposób, w jaki gryzonie i zajęczaki układane są do badania. Zazwyczaj nie jest to widoczne, ponieważ opiekun czeka na zewnątrz (ze względu na promieniowanie). Jednak używa się tak naprawdę 

wszystkiego, co miałoby pomóc, jak worki z piaskiem, czy taśma klejąca. Niektóre zwierzęta zawijane są w ręczniki, tak aby były w stanie utrzymać odpowiednią pozę. Uzyskanie odpowiedniego obrazu może wymagać kilku powtórzeń, więc należy uzbroić się w cierpliwość. Nie należy się również zdziwić, jeśli nie otrzymamy interpretacji badania w tym samym dniu! Jest to obszerny, skomplikowany obraz i weterynarz musi mieć czas, by zapoznać się z nim dokładnie, zanim zaprosi nas na kolejną konsultację. 

Jak przygotować zwierzę do tomografii komputerowej? 

Wszystkie niezbędne informacje, przekaże nam placówka w której będzie wykonywane badanie. Jest jednak kilka kwestii, o których warto pamiętać:

• Jeśli podawany będzie kontrast, weterynarz może zalecić wykonanie badania kreatyniny u pupila.
• Gryzonie i zajęczaki nie wymagają głodówki przed badaniem, u fretek zaleca się około 5 godzin głodówki. 
• Na 4 godziny przed badaniem, zaleca się zaprzestać podawanie wody.
• Jeśli zwierzę przyjmuje leki, należy podać je normalnie tego dnia. 
• Czasami konieczne będzie wykonanie dodatkowych procedur, jak na przykład opróżnienie pęcherza moczowego lub lewatywa, ponieważ mocz i masy kałowe mogą zasłaniać obraz. 

Jak widać tomografia komputerowa to specjalistyczne i dokładne badanie. Często jest ono zwyczajnie konieczne, mimo wysokich kosztów. Dobrze jest mieć nawiązaną silną relację z weterynarzem specjalistą, któremu będziemy w stanie zaufać i jeśli zaproponuje on wykonanie TK, to rozważymy to na poważnie.