Przegląd stomatologiczny królika - krok po kroku!

Czy wiedziałeś, że królik może dożyć nawet 10 lat? Dobra opieka i regularne wizyty kontrolne u weterynarza, nie tylko poprawiają komfort życia zwierzęcia, ale przyczyniają się też do wydłużenia jego życia. Dlatego tak ważne jest regularne szczepienie, kastracja oraz… regularny przegląd stomatologiczny! Ból zębów, to w tym wypadku coś więcej, niż irytująca dolegliwość. Może on stanowić bezpośrednie zagrożenie życia naszego pupila. W tym artykule dowiemy się, jakie są najczęstsze problemy stomatologiczne i jak często powinno się wykonywać kontrolę uzębienia królika. 

Zapraszam do lektury! 

Trochę biologicznego bełkotu - uzębienie królika 

Zanim przejdziemy do leczenia i profilaktyki, warto dowiedzieć się kilku rzeczy na temat budowy zębów u królików. Oto najważniejsze fakty: 

• Wszystkie zęby królika rosną przez całe życie! Nie tylko siekacze, ale zęby policzkowe (trzonowce i przedtrzonowce) również! 
• Królik ma dwie pary siekaczy w szczęce! Gdzie jednak jest ta druga para? Każdy zna widok królika, u którego otwarta buzia pokazuje dwa siekacze na górze i dwa siekacze na dole. A tu niespodzianka! Druga para siekaczy schowana jest za pierwszą parą i przylega bezpośrednio do tylnej ściany króliczych siekaczy. Ten fenomen występuje tylko w szczęce, czyli na górze. Żuchwa ma tylko jedną parę tego rodzaju zębów. 
• Naturalny i zdrowy kolor siekaczy królika to biel. Wszelkie zmiany i przebarwienia mogą sugerować chorobę. 
• Królik ma w sumie 28 zębów. 
• Króliki nie posiadają kłów. Między siekaczami, a zębami przedtrzonowymi występuje przerwa, którą nazywamy diastemą. 
• Ze względu na budowę zgryzu królika, przeżuwa on jedną stroną na raz, prawą lub lewą, na zmianę. 
• Króliki ścierają zęby na sianie, poprzez przeżuwanie i rozcieranie spożywanych włókien. Zdrowy królik, bez problemów stomatologicznych, nie potrzebuje korekty uzębienia, ani dodatkowych zabawek do ścierania zębów, jak na przykład kostki wapienne ze sklepów zoologicznych. 

Dlaczego przegląd stomatologiczny jest tak ważny u królika? 

Istnieje kilka powodów, dla których co jakiś czas, warto udać się do weterynarza stomatologa. Pierwszym z nich jest fakt, że ból zębów, a zwłaszcza zębów policzkowych może prowadzić do zaprzestania spożywania pokarmu. Królik który przestaje jeść na 24 godziny, powinien być hospitalizowany i jest to bezpośrednie zagrożenie jego życia. Na szczęście, takiego ekstremum można uniknąć poprzez regularną kontrolę kształtu i długości zębów.

Kolejnym powodem jest to, że mimo wzrastającej świadomości właścicieli zwierząt, są one wciąż żywione nieodpowiednio, na przykład przy pomocy sklepowych mieszanek komercyjnych bogatych w ziarna i nasiona. Nawet dobrze zbilansowany granulat, czy ekstrudat (na bazie siana i ziół), wymusza zupełnie inny ruch żuchwy względem szczęki, co prowadzi do odwrotnego ścierania powierzchni zębów, niż naturalnie, podczas przeżuwania siana. Jeśli adoptujemy zwierzę, które było karmione i trzymane w złych warunkach, należy wykonać przegląd stomatologiczny i umówić się na konieczne korekty kształtu zębów. Trzeci powód, to dobrze znany właścicielom futrzaków niuans. Mają one tendencję do dobierania się do przedmiotów, do których nie powinny. Nie rzadko znajdzie się przegryziony kabel ładowarki lub przyłapie się zwierzaka, na próbie przeżuwania metalowych prętów budujących klatkę lub kojec. Na dłuższą metę, prowadzi to do problemów ze zgryzem, a także stwarza ryzyko pęknięcia zębów (już nie wspominając o ryzyku porażenia prądem). 

Ostatnia przyczyna dotyczy uwarunkowania behawioralnego tych zwierząt. W naturze są one ofiarami. Drapieżniki wybierają zawsze najsłabsze zwierzęta jako cel polowania, dlatego króliki starają się, jak mogą, maskować swoje objawy. Moment, w którym zwierzę przestaje jeść, ze względu na ból zębów, jest już momentem krytycznym. Zadaniem właściciela jest wyłapanie, że coś się dzieje, dużo wcześniej, w czym pomagają regularne przeglądy stomatologiczne. 

Na czym polega przegląd stomatologiczny u królika? 

W trakcie zwykłej wizyty kontrolnej, lekarz ma możliwość przyjrzeć się tylko siekaczom. Może to również zrobić właściciel, poprzez delikatne rozchylenie powierzchni górnej wargi. Należy zwrócić uwagę na długość siekaczy, ich kolor i kształt. Zęby muszą mieć powierzchnię równoległą do siebie nawzajem i względem podłogi. Jakiekolwiek odchylenia, zaostrzenia, ułamania lub zawijanie się zębów, świadczą o chorobie stomatologicznej. W takim wypadku nie wystarczy zwykła korekcja siekaczy! Byłoby to jak przyklejenie plastra na złamaną nogę. Zmienione siekacze są oznaką, że problem rozwija się również w zębach policzkowych. Królik na pewno nie pozwoli sobie obejrzeć zębów policzkowych, będąc w swoim naturalnym stanie. Weterynarz może włożyć do pyszczka królika endoskop i spróbować wstępnie uwidocznić zęby, dziąsła i język. Obecność czegokolwiek w okolicy zębów, może jednak wyzwolić odruch przeżuwania, co sprawi, że obraz będzie zbyt niestabilny. 

Dokładne badanie wymagać zatem będzie lekkiej sedacji (podania leków uspokajających lub relaksujących mięśnie) lub nawet delikatnej anestezji (wprowadzenia w stan snu). Najlepiej wykorzystać wtedy anestezję wziewną. Działa ona po bardzo krótkim czasie, a wybudzenie następuje od razu, po zaprzestaniu podawania gazu. Weterynarz ma wtedy możliwość wykonać przegląd zębów policzkowych oraz wykonać RTG zębów. 

Warto wspomnieć co nieco, o samym RTG. Precyzyjne zobrazowanie zębów, zębodołów i struktur czaszki, wymaga ogromnej wprawy. Jakiekolwiek nieścisłości lub zmiany kąta, pod jakim ułożone jest zwierzę, mogą prowadzić do błędnej interpretacji takiego badania. Ponadto jest różnica, między standardowym RTG, dostępnym w wielu lecznicach, a RTG stomatologicznym, które daje dokładniejszy, lepszej jakości obraz. 

Uwaga: Przegląd stomatologiczny u królika, zalecany jest raz w roku. Jeśli zwierzę ma historię chorób zębów, należy wykonywać przegląd co około pół roku. 

Jakie są najczęstsze problemy stomatologiczne królików? 

Ostrogi 

Jeśli zęby nie ścierają się tak jak powinny, to w pewnych miejscach mogą tworzyć się tzw ostrogi. Są to kłujące fragmenty zęba, które przy każdym ruchu związanym z żuciem, będą kłuć lub kaleczyć język oraz policzki. Jeżli mieliście kiedyś aftę w jamie ustnej, to wiecie jak niewygodne i bolesne jest to przeżycie. Królik może mieć wiele takich ran, w zależności od tego gdzie i ile ma ostróg. Korekcja jest bardzo prosta i wymaga zeszlifowania powierzchni zęba do normalnego kształtu. 

Pęknięty ząb 

Czasami zdarza się, że ząb pęka wzdłuż, od jego wolnej powierzchni, nawet aż do wierzchołka zęba, schowanego w dziąśle. Takie pęknięcia zdarzały się, jeśli właściciel próbował korygować zęby samodzielnie, na przykład cążkami oraz jeśli zwierzak żuł przedmioty, które nie były do tego 

przeznaczone. Podobnie, w niektórych gabinetach, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, wciąż popularne jest używanie cążków (na przykład do świńskich kłów), w celu skrócenia siekaczy królika. 

Ropnie okołozębowe 

Jest to stan zapalny powstający w okolicy korzenia zęba. Jako wynik nieleczonego, przewlekłego stanu zapalnego, powstaje tam kieszonka z ropą. Wraz ze wzrostem ilości gromadzonej wydzieliny, zwiększają się dolegliwości bólowe zwierzęcia. Taki ropień, może nawet doprowadzić do wypchnięcia oka zwierzęcia z oczodołu. 

Przerośnięte siekacze 

Najbardziej widoczny objaw choroby stomatologicznej. Zęby sieczne królika, górne i dolne, mogą zacząć się wykrzywiać i przerastać. Wymagać będzie to korekcji i diagnostyki pozostałych zębów. 

Uwaga: Nigdy nie koryguj zębów królika samodzielnie, a zwłaszcza nie przy użyciu cążek do skórek lub obcinaczek do paznokci! 

Jak rozpoznać objawy choroby stomatologicznej u królika?

Jeśli dojdzie już do najgorszego i u naszego pupila rozwinie się problem w okolicy jamy ustnej, to możemy zauważyć kilka objawów: 

Zmiana preferencji żywieniowych - królik który uwielbiał sianko, zacznie bardziej interesować się granulatem lub warzywami. Pamiętajmy, że różne rodzaje pokarmu, wymuszają różne ruchy żuchwy. Zwierzę będzie starało się znaleźć najbardziej komfortowy sposób jedzenia. 

Tendencja do przeżuwania jedną stroną (lewą lub prawą) - obserwując naszego pupila, będziemy w stanie zauważyć, że trzyma on pokarm, po jednej stronie. Najłatwiej nagrać film, na przykład telefonem i uważnie mu się przyjrzeć. 

Utrata apetytu - objaw krytyczny, oznaczający konieczność szybkiej interwencji.

Mokre, posklejane futerko w okolicy pyszczka i przednich łap - choroby stomatologiczne, często idą w parze z nadmiernym ślinieniem się lub brakiem możliwości połykania wydzielanej śliny. Spływa ona wtedy na futro w okolicy pyszczka, a gdy zwierzę próbuje się wyczyścić, dostaje się również na łapki.

Brzydki zapach z pyszczka - jeśli nachylając się do zwierzęcia lub podczas przeglądania jego zębów w domu, poczujemy brzydki, kwaśny lub ropny zapach, jest to oznaka, że należy udać się do stomatologa z królikiem. 

Powiększenie jednego oka - jeśli patrząc na naszego pupila, wydaje nam się, że jedno oko jest większe niż drugie, może to świadczyć,o formującym się w okolicy policzka ropniu. Naciska on wtedy na gałkę oczną i powoduje stopniowe wypychanie jej z oczodołu, co sprawia wrażenie, że jedno oko jest większe, niż drugie. 

Objawy ogólne takie jak drażliwość, unikanie dotyku, agresja w stosunku do innych członków stada lub do nas, wychudzenie, apatia, objawy bólowe - jest to grupa niespecyficznych objawów, które powinny nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u specjalisty, który pomoże ocenić co je wywołuje. 

Podsumujmy sobie dzisiejsze myśli. Każdy pupil, którego bierzemy pod opiekę, zasługuje na dobrze prowadzoną profilaktykę zdrowotną i odpowiednie leczenie. Powiedzmy sobie szczerze, że diagnostyka stomatologiczna nie należy do najtańszych. Mamy niewielu specjalistów w kraju, więc większe operacje wymagać mogą podróży do takich miast, jak na przykład Warszawa. Lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Zapewnijmy regularny przegląd stomatologiczny zwierzęciu, abyśmy my i nasz pupil mogli spać spokojnie.