Porażenia tylnych kończyn u szczurów

W stadzie szczurów zdarzają się różne przypadłości, niestety, jedną z nich jest porażenie kończyn tylnych. Jest to objaw innych procesów toczących się w ciele gryzonia. Niemniej, często widok jest przerażający, a opiekun zastanawia się co zrobić w takiej sytuacji. W tym artykule omówimy sobie postępowanie, w przypadku zauważenia takiego objawu, możliwe przyczyny oraz jak wygląda leczenie i czy możliwy jest powrót do zdrowia. Zapraszam do lektury! 

Jak wygląda paraliż tylnych kończyn u szczurów? 

W zależności od intensywności objawów, paraliż może być nagły i objąć obie kończyny na raz lub rozpocząć się delikatnie, kuleniem na jedną nogę i stopniowo przybrać formę utraty zdolności ruchu. Wygląda albo w ten sposób, że zwierzę porusza się przy pomocy przednich kończyn, niejako ciągnąc tylne kończyny za sobą, bezwładnie po ziemi. W przypadku postępującego paraliżu, można zauważyć delikatną utratę napięcia mięśni lub siły, z jaką porusza nogami zwierzę. Początkowo może być ciężkie do zauważenia, ponieważ szczury, tak jak inne drobne zwierzęta, zajmujące dno łańcucha pokarmowego, mają tendencję do ukrywania swoich objawów. Nazywamy to efektem maski. Opiekun, który poświęca czas swoim pupilom i obserwuje je, nie tylko w klatce, ale również na wybiegu, powinien być w stanie zauważyć pewne nieprawidłowości, nawet we wczesnych etapach schorzenia. Należą tutaj takie kwestie, jak niechęć do skakania, wspinania się oraz biegania - wszystko to może powodować ból (na przykład w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i okolicznych nerwów), a brak koordynacji lub możliwości obciążania kończyn zniechęca zwierzę do wykonywania pewnych czynności. Chód zwierzęcia zmienia się i można zaobserwować powłóczenie stopami oraz próbę kompensaty niewydolności tego odcinka, poprzez kończyny przednie lub drugą stronę ciała (w zależności czy paraliż będzie jedno- czy obustronny). Aby sprawdzić napięcie mięśni szczura, można podnieść go, tak by obie tylne kończyny pozostawały w powietrzu, drugą rękę można pod nie podstawić i zobaczyć, czy szczur odpycha się, używając jednakowej siły, czy też na przykład stawia tylko delikatny opór. Szczury nie lubią kiedy łapie się je za nogi więc naturalnym odruchem jest próba wyszarpnięcie się, warto zobaczyć, czy jest to żwawy ruch, dobrze skoordynowany, czy nieco osłabiony. Można spróbować również uszczypnąć palec zwierzęcia i zobaczyć, jak szybko i z jaka siła wycofa nogę/nogi. 

Czasami, w najgorszych przypadkach, zwierzę może utracić również zdolność do samodzielnego defekowania i oddawania moczu, lub utraci kontrolę nad tymi czynnościami, oddając kał i mocz tam gdzie akurat się znajduje. 

Co powoduje paraliż kończyn tylnych u szczurów? 

Do głównych przyczyn należą uszkodzenia nerwów lub samego układu ruchu zwierzęcia. Jeśli chodzi o nerwy, należy zaliczyć tutaj wszystkie choroby prowadzące

do stanu zapalnego, ucisku, czy uszkodzenia nerwów. Paraliż wywołany zaburzeniami układu ruchu, to najczęściej zerwane więzadła. Zaburzenia na tle urazowym, mogą wystąpić tylko z jednej strony, te wywołane dysfunkcja układu nerwowego, zazwyczaj są obustronne (choć zależy to od miejsca dotkniętego chorobą). Co powoduje taki stan? Zdania są nieco podzielone w tej kwestii, ponieważ jedyne dostępne badania na ten temat są starej daty (na przykład 1985 rok), a część informacji polega na obserwacjach dokonanych przez weterynarzy i właścicieli. Dlatego do paraliżu kończyn tylnych należy podchodzić ostrożnie i zanim skreślimy pupila, warto zastanowić się, czy na pewno wzięliśmy pod uwagę wszystkie możliwości diagnostyczne. 

Wymienimy sobie teraz konkretne przyczyny paraliżu tylnych kończyn i szczurów: ● Degeneracja mięśni w odcinku lędźwiowym - schorzenie związane z niedoborami żywieniowymi, otyłością i wiekiem. Najczęściej spotykana u starszych, ciężkich samców, które były karmione dietą niedopasowaną do ich potrzeb. 

• Uszkodzenia więzadeł lub mięśni w okolicach lędźwiowych - związane na przykład z urazami (niefortunny upadek z dużej wysokości, nieprawidłowe trzymanie zwierzęcia) 
• Ucisk nerwów w okolicy lędźwiowej - może to być rosnący nowotwór, ale również pęcherz moczowy wypełniony kamieniami. 
• Choroby nerek - niektórzy przypisują chorobom nerek podobny efekt, choć nie zostało to jednoznacznie potwierdzone w badaniach klinicznych. Właściciele notują poprawę, po wprowadzeniu terapii, ale ciężko określić, czy wynika ona z podania na przykład leków przeciwzapalnych, czy też faktycznie zdrowienia nerek. 
• Białaczka - późne stadia białaczki mogą wywoływać porażenie kończyn tylnych. 
• Uwarunkowania genetyczne - do tej pory ustalono na przykład że jeden z genów warunkujących produkcję białka biorącego udział w metabolizmie tłuszczu u myszy i szczurów (LKB1), ma również związek z pojawianiem się paraliżu kończyn tylnych, u zwierząt w średnim wieku. 
• Choroby wirusowe oraz bakteryjne - na przykład bakterie z rodziny mykobakterii lub wirus nazwany RTV mogą wywoływać paraliż kończyn. ● Szczurzy odpowiednik stwardnienia zanikowego bocznego - jest to choroba degeneracyjna, która osłabia neurony ruchowe, uniemożliwiając używanie mięśni w kończynach. 

Jak widać nie są to łatwe w diagnozie, czy leczeniu schorzenia, część z nich daje bardzo niepomyślne rokowanie, ale nie warto tracić nadziei. Ja osobiście miałam szczury zarówno z paraliżem nieodwracalnym, jak również jednego malucha, który odzyskał pełną sprawność w tylnych nogach. W następnym punkcie opiszemy sobie postępowanie w przypadku zauważenia objawów u naszego pupila. 

Postępowanie weterynaryjne w przypadku paraliżu tylnych kończyn u szczurów

Niezależnie od przyczyny, taka sytuacja wymaga natychmiastowej wizyty u weterynarza. Pupila należy umieścić w małym transporterze, najlepiej bez podnoszenia go, tak aby uniknąć manipulacji w okolicy rdzenia kręgowego. Szczury z tym schorzeniem zazwyczaj poruszają się dzielnie przy użyciu przednich kończyn, na tzw “syrenkę”. Pozwólmy zatem pupilowi wejść do transportera samodzielnie. W trakcie wizyty w gabinecie, konieczne będzie przeprowadzenie badań diagnostycznych. Zalecane jest badanie krwi oraz badania obrazowe, takie jak RTG. Weterynarz zapyta o okoliczności, w których zauważyliśmy paraliż. Czy było to nagłe, czy stopniowe, czy zwierzę mogło skądś spaść. Może zapytać o pochodzenie szczura i jak długo mamy go u siebie. 

Powiem od razu, że leczenie będzie bardziej objawowe, niż wycelowane w konkretne schorzenie. W przypadku prawidłowej funkcji nerek i wykluczeniu białaczki oraz urazów, pupil może dostać leki przeciwzapalne oraz wspomagające funkcję nerwów na przykład witaminy z grupy B lub lek iniekcyjny Nivalin. w przypadku innych schorzeń lekarz omówi rokowanie i leczenie dedykowane danej chorobie. Jeśli jest to konieczne i możliwe, po konsultacji z weterynarzem, można rozpocząć fizjoterapię zwierzęcia. Nawet samodzielnie wykonywany zestaw ćwiczeń, może wspomóc pracę układu ruchu i przekaźnictwo nerwowe. Ponadto zapobiega to utracie masy mięśniowej i wspomaga krążenie krwi oraz pracę układu limfatycznego (wspomagającego odporność). Ćwiczenia polegają na zginaniu i prostowaniu kończyn, masażu mięśni i okolic lędźwiowych, ustawianiu kończyn w prawidłowej pozycji do chodu, próbie spacerowania po różnych powierzchniach i obciążanie kończyn. 

Postępowanie ze szczurem z paraliżem tylnych kończyn w domu 

Zwierzak, z paraliżem tylnych kończyn będzie mieć problem z utrzymaniem higieny osobistej oraz jedzeniem - jak wiemy, szczury do tych czynności opierają się na tylnych nogach (tak jak kangur) i używają przednich kończyn do pracy. Konieczne będzie zatem czyszczenie zwierzęcia i dokarmianie go karmą ratunkową, lub pomoc w utrzymaniu prawidłowej pozycji ciała, podczas posiłku. Trzeba również obserwować oddawanie moczu i kału. Upewniając się, że to właśnie nasz mały pacjent wyprodukował odpady, a nie kompan ze stada. Konieczne może być odizolowanie chorego szczura w celu obserwacji. Jednak ważny jest również stan psychiczny zwierzęcia i jego własna wola do walki i powrotu do zdrowia. Nie zostawiajmy wobec tego szczura samego na długi okres. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań, niech przebywa ze stadem. 

Należy pamiętać też, że pupil będzie miał trudności z poruszaniem się i wspinaniem. Zamontujmy w klatce rampy, dodatkowe hamaki łapaki i umeblujemy dół klatki, tak aby był ciekawy również dla innych członków stada - dzięki temu chory zwierzak nie zostanie sam. Ponieważ jak wiemy szczury mają tendencję do spania na górze klatki. 

Upewnijmy się, że chory szczur nie staje się przedmiotem dręczenia i że ma możliwość spokojnie zjeść odpowiednią ilość jedzenia.

To już wszystko na dzisiaj. Paraliż, a zwłaszcza nagły, może mocno przestraszyć opiekuna zwierzęcia. Ja sama przeszłam przez kilka takich sytuacji i wiem, że serce się kraja na widok pupila w niefortunnym stanie. Należy jednak wziąć głęboki oddech, udać się do weterynarza i pamiętać, że to nie koniec świata, a szczur może mieć dobre życie mimo niedowładu tylnych kończyn.