Kobiecy świat - czyli dolegliwości samiczek świnek morskich

Z jakimi problemami i dolegliwościami mierzy się żeńska część populacji kawii domowej? O czym powinien wiedzieć właściciel? Czy są jakieś sposoby zapobiegania zbędnym cierpieniom u naszych pupili? Tego wszystkiego dowiecie się z tego artykuł, bo jak to mówią “wiedza to potęgi klucz”. Bez zbędnych opóźnień przejdźmy już do sedna sprawy.

Mantra właścicieli gryzoni

Jako właściciele najmniejszych zwierząt towarzyszących, musimy zdawać sobie sprawę z jednej bardzo ważnej zasady, którą rządzi się natura - najsłabsze osobniki są najłatwiejszym łupem dla drapieżników. Co to oznacza w praktyce? Dokładnie to, że nasze roślinożerne gryzonie, będące w naturze ofiarami, musiały wykształcić sobie odpowiedni sposób przetrwania. Nazywamy go efektem maski - oznacza to, że nawet jeżeli nasz pupil jest faktycznie chory, nie pokaże tych objawów po sobie, dopóki naprawdę nie jest już za późno, z obawy przed drapieżnikami stojącymi wyżej w łańcuchu pokarmowym niż one.
Z tego prostego faktu płynie ważna lekcja dla właściciela - lepiej zapobiegać niż leczyć. Ogromną rolę w medycynie zwierząt egzotycznych odgrywa profilaktyka, a zwłaszcza, jeśli chodzi o choroby występujące u samic świnek morskich. Wiele z nich łatwo wykryć podczas wizyty kontrolnej, u naszego zaufanego lekarza weterynarii - będzie wiedział on, czego szukać, jakie badania zlecić oraz jak pokierować leczeniem naszej malutkiej świnki.

Kastracja samiczek

Nie bez powodu lekarze zachęcają do kastracji nie tylko samców, ale również samiczek, mimo, że jest to zabieg znacznie bardziej inwazyjny niż w przypadku samca.

W czym może nam pomóc kastracja samiczki?

• Ogranicza ryzyko występowania guzów listwy mlecznej
• Usuwa ryzyko wystąpienia cyst na jajnikach
• Usuwa ryzyko zachorowania na krwiomacicze, ropomacicze, wodomacicze d. Zapobiega niechcianej ciąży
• Usuwa ryzyko problemów przy porodzie (Kawie domowe ze względu na swoją budowę, mają najcięższe porody wśród wszystkich gryzonii)
• Ułatwia łączenie z innymi osobnikami, ze względu na zmniejszenie agresji i chęci dominacji
• Zmniejsza intensywność zapachu moczu oraz produkcję łoju i wydzieliny gruczołów zapachowych

Co jeśli nie zdecydujemy się na taki zabieg?

Poniżej znajduje się łopatologiczne omówienie poszczególnych chorób, które mogą być konsekwencją takiej decyzji:

Cysty na jajnikach

Identyfikuje je się u nawet 75% samiczek, w wieku powyżej 3 miesięcy. Najbardziej narażone są samiczki w wieku 2-4 lat. Czym są te cysty tak właściwie? Są to pęcherzyki wypełnione płynem, które pojawiają się na powierzchni jajnika. Mogą one osiągać nawet 7cm średnicy (!) i może być ich więcej niż jedna na danym jajniku, a najczęściej występują one jednak na obu naraz. Te największe, które lekarz może zauważyć przyglądając się samiczce i potwierdzić poprzez palpację jamy brzusznej, są zazwyczaj mniej groźne, niż te malutkie, a wynika to z faktu, że to zazwyczaj te mniejsze cysty produkują bez ładu i składu hormony płciowe, co ma wpływ na cały organizm naszej świnki. Te duże cysty, zazwyczaj zajmują dużo miejsca i mogą uciskać na inne narządy jamy brzusznej, ale poza dyskomfortem, nie są one zbyt groźne. Jakie objawy powinny zaniepokoić właściciela?

• Symetryczne wyłysienia lub przeczosy na grzbiecie naszej samiczki, w okolicy lędźwiowej (przy cystach aktywnych hormonalnie)
• Powiększony obrys brzucha
• Krwisty wypływ z pochwy
• Bolesność przy dotykaniu brzucha
• Kulenie się i zgrzytanie zębami
• Objawy ogólne (osłabienie, apatia, utrata apetytu)

Co może zrobić nasz weterynarz?

Wykona USG oraz może spróbować odciągnąć trochę płynu, żeby zmniejszyć dyskomfort u chorej samiczki. Leczeniem z wyboru jest jednak operacja usunięcia macicy wraz z jajnikami. Niestety z racji operowania na organizmie, który jest hormonalnie rozregulowany i chory, istnieje większe ryzyko niepowodzenia, a w konsekwencji zgonu naszej świnki.

Co może zrobić właściciel?

Właściciel musi wspierać odżywianie zwierzęcia i, jeśli jest to konieczne, dokarmiać karmą ratunkową, nawet na siłę, jeśli zwierzę odmawia jedzenia.

Zapalenie pochwy

Najczęściej spowodowane jest poprzez trociny lub pył, który może dostać się do pochwy. Często powodem jest także brak higieny w klatce lub biegunka, której fragmenty oblepiają futro w okolicy ujścia pochwy, powodując jej odparzenia i infekcję.

Jakie objawy zauważy właściciel?

• Popiskiwanie przy oddawaniu moczu
• Częste próby oczyszczenia okolicy cewki moczowej i pochwy
• Zaczerwienienie i opuchnięcie sromu
• Może być widoczna niewielka ilość wydzieliny, o różnym składzie
  

Co może zrobić nasz weterynarz?

Lekarz zaleci oczyszczanie tej okolicy odpowiednimi, delikatnymi szamponami (zazwyczaj z obecnością chlorheksydyny) oraz stosowanie maści miejscowo lub podawanie leków ogólnie (antybiotyk, leki przeciwzapalne, przeciwbólowe).

Co może zrobić właściciel?

Przede wszystkim zadbać o higienę w klatce, a szczególnie w kuwecie. Może zastanowić się również nad zmianą podłoża.

Ropomacicze

Obecność wydzieliny ropnej w macicy. Zazwyczaj przy takim stanie, izoluje się różnego rodzaju bakterie, jak na przykład gronkowce. Czasami zamiast ropy macica może być wypełniona krwią (krwiomacicze) lub klarowną wydzieliną (wodomacicze).

Jakie objawy może zauważyć właściciel?

• Objawy ogólne - utrata apetytu, apatia
• Zwiększony pobór wody
• Gorączka
• Obecność krwistej lub ropnej wydzieliny wypływającej z dróg rodnych
• Zlepione futro w okolicy urogenitalnej
  

Co może zrobić nasz weterynarz?

Leczeniem z wyboru jest usunięcie macicy i jajników, w połączeniu z długotrwałym podawaniem antybiotyków i leków przeciwzapalnych oraz przeciwbólowych.

Co może zrobić właściciel

Zadbać o higienę klatki i stosować się do rad otrzymanych od lekarza, związanych z rekonwalescencją samiczki

Guzy listwy mlecznej

Są to rozrosty nowotworowe, wśród których aż 50% to nowotwory złośliwe. Przerzuty są notowane bardzo rzadko, więc jeśli właściciel zareaguje szybko i weterynarz wytnie całego guza, jest bardzo duża szansa, że nie nastąpiło rozsianie nowotworu do innych narządów, na przykład do płuc.

Jakie objawy może zauważyć właściciel?

• Obecność różnego rodzaju, konsystencji i twardości narośli na brzuchu świnki morskiej

Co może zrobić weterynarz?

Leczeniem z wyboru jest operacyjne usunięcie guza i zbadanie histopatologiczne jego fragmentu, w celu określenia czy jest on złośliwy, czy nie. Guzy najlepiej operować gdy są małe, a guzy te mają niestety tendencje do bardzo szybkiego wzrostu.

Co może zrobić właściciel?

Odkładać sobie co miesiąc określoną kwotę pieniędzy na nieprzewidziane świnkowe wydatki, takie jak operacja, które mogą nadszarpnąć budżet. Warto też codziennie, na przykład podczas wybiegu, dotykać nasze zwierzaki, głaskać i oglądać, bo pozwoli to na bardzo szybkie wykrycie rosnącego guza.

Zapalenie gruczołu mlekowego

Ponieważ Kawie domowe zaliczamy do zwierząt niskopodłogowych, do ich brzucha będą przyczepiały się wszelkiego rodzaju brudy z klatki, podłoże przesiąknięte moczem, rozmoczony kał itp. To wszystko może skutkować przeniesieniem bakterii z środowiska do sutków samiczki.

Jakie objawy może zauważyć właściciel?

• Opuchnięcie i zaczerwienienie gruczołu
• Podwyższenie temperatury w okolicy infekcji
• Bolesność przy próbie dotyku
• Po naciśnięciu sutka, wypływa z niego ropna lub krwista wydzielina 

Co może zrobić weterynarz?

Pomoże nam dobrać odpowiednie leki, dla naszego zwierzaka.

Co może zrobić właściciel?

Leczenie polega na dezynfekcji okolicy, podawaniu antybiotyków, leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych oraz przykładaniu zimnych okładów, w celu zmniejszenia obrzęku.

Czy zabieg sterylizacji samicy jest taki straszny?

Wielu właścicieli nie kastruje samiczek, bo boi się przeprowadzania zabiegu i ryzyka z nim związanego. Prawda jest jednak taka, że kastracja pomaga chronić naszą samiczkę przed groźnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Profilaktycznie wykonany zabieg, na młodym, zdrowym zwierzęciu, w znacznej większości przypadków przebiega szybko i spokojnie.

Oczywiście najlepiej jeśli zabieg poprzedzony jest pełnym badaniem krwi, które wykluczy obecność anemii, stanu zapalnego oraz niewydolności narządowych. Operować musi oczywiście lekarz, który zna się na anatomii i fizjologii świnek morskich, bo taka wiedza pomaga dodatkowo zminimalizować ryzyko w trakcie zabiegu.

Jak zazwyczaj wygląda dzień zabiegu?

1. W przeddzień zabiegu najlepiej przygotować sobie transporterek - dać ulubione sianko, zamontować poidło, na dno dać podkład higieniczny oraz ulubiony kocyk.
2. Świnki morskie nie wymiotują, nie muszą zatem być podawane głodówce przed zabiegiem. Niektórzy lekarze, zalecają odstawienie granulatu/ekstrudatu.
3. Zwierzę dostarczane jest zazwyczaj w godzinach porannych do gabinetu. Lekarz pyta o stan zdrowia oraz wykonuje badanie kliniczne, aby upewnić się, że samiczka jest zdrowa i kwalifikuje się do zabiegu.
4. Zwierzę zabierane jest na salę operacyjną.
5. Po zabiegu, lekarz monitoruje proces wybudzania się, pobierania pokarmu, picia wody i oddawania kału oraz moczu.
6. Do domu dostajemy w pełni wybudzone zwierzę oraz leki do podawania (przeciwzapalne, przeciwbólowe i antybiotyk, często również leki przyspieszające perystaltykę jelit).
7. Zwierzęciu zapewniamy w domu ciepło, ciemność i ciszę.
8. Lekarz zaleci także pewnie kontrolę po zabiegu, aby zobaczyć czy okolica cięcia nie puchnie, czy nie zbiera się płyn, czy z rany nic nie wypływa. Jeśli użyto szwów niewchłanialnych, zdejmuje się je po około 10-14 dniach.

Jak widzicie, nie taki diabeł straszny jak go malują. Wielu chorobom można zwyczajnie zapobiec poprzez wczesne wykastrowanie samiczki. Mam nadzieję, że ten artykuł pozwolił Wam rozwiać pewne wątpliwości czy obawy związane z poddawaniem tych gryzoni operacji. Życzę wszystkim świnkowym rodzicom dużo cierpliwości i dalszej chęci edukacji na temat naszych kochanych pupili.

ŹRÓDŁA:
1. Gabrisch Karl, Zwart Peernel. Praktyka kliniczna: Zwierzęta egzotyczne. Rozdział 2.12 – Świnki morskie, układ moczowopłciowy, Galaktyka. 2009r.
2. Tynes Valarie. Behavior of exotic pets. Chapter 8 – Guinea Pigs. Wiley-Blackwel, 2010 3. Carpenter James, Quesenberry Katherine. Ferrets, rabbits and rodents. Chapter 23 - Diseases of Guinea Pigs, Elsevier Inc, 2012
4. Keeble Emma, Meredith Anna, BSAVA Manual of Rodents and Ferrets. Chapter 13 - Rodents: urigenital and reproductive system disorders, BSAVA, 2011.