Gatunek w pigułce - Fretka domowa

Wokół posiadania w domu fretek krąży wiele mitów - że mają nieprzyjemny zapach, że samiczka powinna chociaż raz zostać dopuszczona do samca i mieć młode, że należy usuwać chirurgicznie gruczoły okołoodbytowe, że wystarczy żywienie samą karmą komercyjną, że fretki są tak podobne do kotów, że można leczyć je u weterynarzy przyjmujących psy i koty… Wiele z tych mitów może być nie tyle szkodliwych, co zwyczajnie tragicznych w skutkach, o czym przekonamy się po przeczytaniu tego artykułu. Skupimy się na podstawach hodowli fretek w domu, czyli biologii i behawiorze gatunku, prawidłowym lokum, odpowiednim żywieniu i najczęstszych chorobach. Dzięki temu osoby, które rozpatrują hodowlę fretek w domu, będą mogły zdecydować, czy jest to zwierzę dla nich, a osoby, które fretki już mają, zweryfikują swoją wiedzę i warunki utrzymania pupila. Zaczynamy! 

Podstawowe informacje o gatunku

• Fretki należą do łasicowatych, czyli są drapieżnikami.
• Fretki na wiosnę i jesień intensywnie linieją i nie należy tego mylić z wypadaniem włosów wywołanym przez chorobę.
• Podczas sezonu rozrodczego fretki niekastrowane i niewyciszone hormonalnie wydzielają więcej łoju, co może nadawać skórze tłusty, żółtawy wygląd. Tak samo jak psy i koty, u fretek występują gruczoły okołoodbytowe, których wydzielina ma charakterystyczny, nieco rybi zapach i może być wydzielona podczas sytuacji stresowych lub gdy zwierzę jest przestraszone.

Parametry biologiczne

Behawior

Fretki są niesamowicie towarzyskie, inteligentne i wesołe. Ich zabawy mogą wydawać się pobocznemu obserwatorowi nieco zbyt brutalne lub nawet wyglądające na prawdziwą agresję, prawda jest jednak taka, że tylko przestraszone lub źle zsocjalizowane fretki wykazują agresję względem siebie nawzajem lub wobec właściciela. Nie ustalają one hierarchii społecznej, tak jak robią to na przykład gryzonie, ale są zwierzętami społecznymi, które, jeśli nie mają towarzysza swojego gatunku, smutnieją. W chowie fretek należy pamiętać, że mają one silnie rozwinięty instynkt łowiecki, dlatego nie możemy przedstawiać im lub dopuszczać ich do innych, mniejszych zwierząt jak gryzonie czy ptaki.

Jedną z cech fretek, która często przyprawia właścicieli o zawał serca, jest bardzo silny sen, trwający nawet 12-16h dziennie (!) i potrzeba trochę czasu, i zaangażowania, aby obudzić naszego pupila, gdyż powiedzenie “spać jak zabity” pasuje do tych zwierząt idealnie!

Z reguły nie są to również głośne zwierzęta, choć mają całą gamę dźwięków, z którymi możemy się spotkać.

Do znanych minusów posiadania fretki w domu należą:

• Intensywny zapach - zwłaszcza u osobników niekastrowanych i nie wyciszonych hormonalnie, samców oraz zwierząt w trakcie rui. Przypomina on zapach piżma. Dodatkowo, jeśli fretka jest zestresowana lub przerażona, może pozbyć się wydzieliny z gruczołów okołoodbytowych, których rybi zapach jest często nieprzyjemny dla właścicieli. Zapach samego zwierzęcia, jego kału, moczu czy gazów, zależeć będzie w dużym stopniu od podawanego pokarmu i jego zbilansowania. O najczęstszych mitach i problemach w żywieniu, opowiemy sobie w dalszej części artykułu.
• Niewielka liczba weterynarzy, którzy mają zdolności manualne i odpowiednią wiedzę, aby przyjmować i leczyć fretki w gabinecie, także zanim weźmiemy pod opiekę to zwierzątko, musimy zorientować się, czy w okolicy jest weterynarz, który poprowadzi profilaktykę oraz ewentualną diagnostykę naszego zwierzaka
• Nie są to zwierzęta tanie w utrzymaniu. Większość właścicieli decyduje się na dietę barfową, a dobrej jakości mięso, kości, suplementy, swoje niestety kosztują.
• Konieczne jest prowadzenie regularnej profilaktyki zdrowotnej - mowa tu o szczepieniach, okresowym podawaniu implantu, odrobaczaniu oraz zabezpieczaniu na pchły i kleszcze jeśli zwierzę jest wychodzące na dwór. Fretki mają tendencję do ukrywania swojej choroby oraz objawów klinicznych, aż do momentu, w którym stan zwierzęcia określa się jako “krytyczny”.

Podstawy hodowli fretek w domu

Klatka

Fretki trzymamy w dużych, piętrowych klatkach metalowych. Zapewniają one dobrą wentylację i możliwość wspinaczki dla małych alpinistów. Wymiary klatki dla 1-3 fretek to około 150cm wysokości, 80-120cm szerokości i 50-60cm głębokości. Rozstaw prętów nie powinien być większy niż 2,5cm, ponieważ fretki potrafią wydostać się nawet przez najciaśniejsze przestrzenie

Polecanym modelem jest np. Perfect Maxi, który ma dodatkowo w zestawie plastikowe półki - jest to o tyle ważne, że zmniejsza ryzyko występowania pododermatitis czyli bolesnego zapalenia podeszwy stóp.

Wyposażenie klatki

• Kryjówki - wszelkiego rodzaju domki, pudełka, igloo, będą mile widziane w klatce i umożliwią fretkom uzyskanie odrobiny prywatności
• Hamaki - polarowe i miękkie hamaczki stanowią wygodne i komfortowe miejsce do wypoczynku oraz leniuchowania dla fretek.
• Kuwety - nie wszystkie fretki chętnie kuwetują, ale można je do tego przyzwyczaić, co oczywiście ułatwi sprzątanie ich klatki
• Poidło - ogranicza możliwość wylewania się wody podczas szalonych wspinaczek w klatce i przypadkowego potrącenia miseczki
• Miseczki - im cięższe tym mniejsze ryzyko wywrócenia, polecane są ceramiczne
• Podłoże - miękkie dywaniki lub maty najlepiej sprawdzają się w klatce dla fretek

Wybiegi

Fretki są niesamowicie aktywnymi zwierzętami i muszą mieć codziennie zapewniany wybieg, przynajmniej na 2h. Wybieg powinien być bezpieczny, zabezpieczony przed dostępem do kabli i powierzchni, na które fretka może się wspiąć i potem spaść. Musimy zadbać o stymulację intelektualną zwierzęcia, więc wszelkiego rodzaju kule-smakule, maty węchowe, baseniki z kulkami lub nawet wypełnione surowym ryżem, digging-boxy, tunele i kryjówki, będą fantastycznym urozmaiceniem fretkowego dnia oraz dadzą nam możliwość socjalizacji ze zwierzęciem.

Spacery

Fretki bardzo łatwo można przyzwyczaić do wyprowadzania na spacery i chodzenia na szelkach i smyczy, niestety fretki są niesforne i nie chodzą na smyczy tak pięknie jak psy, raczej mają tendencję do ciągnięcia w przeciwnym kierunku niż ten, który obrał właściciel. Szelki muszą być odpowiednio dopasowane, tak aby smukłe i gibkie zwierzę, nie wydostało się z nich i nie uciekło.

Żywienie

Fretka jest ścisłym mięsożercom, nie ma konieczności dostarczania im węglowodanów w formie owoców, warzyw lub zbóż, gdyż nie zostaną one strawione. Nie polecane jest karmienie fretki wyłącznie suchą karmą, najlepiej sprawdzi się tu dobrze zbilansowany, przy udziale dietetyka, BARF. Niestety, nie wystarczy tu rzucić fretce dwa czy trzy rodzaje mięsa. BARF powinien zawierać kości, mięśnie szkieletowe, podroby, pisklęta, ryby, niewielką ilość warzyw i owoców (ale w takiej formie do jakiej fretki mają dostęp w naturze - czyli zmielona, wstępnie przetrawiona zawartość żołądka zwierząt roślinożernych, na które polują fretki).

Muszą one być zblendowane i zawsze obserwujemy jak zareaguje na nie brzuszek naszego pupila. Poza tym stosujemy dodatki witaminowe na przykład w postaci alg i innych glonów, mleczka i pyłku pszczelego, drożdży… Ważna jest tutaj również tauryna, czyli aminokwas niezbędny w diecie tych zwierząt. Na niektórych stronach fretkowych, zamieszczone są gotowe, dobrze zbilansowane przepisy i propozycje dietetyczne dla fretek

Profilaktyka zdrowia

• Szczepienia - ponieważ nie ma na ten moment dostępnych na rynku szczepionek, zarejestrowanych typowo dla fretek, stosuje się głównie szczepionki dla szczeniąt, z tego względu też po każdym szczepieniu, zalecana jest przynajmniej 30 minutowa obserwacja stanu zdrowia, tuż po szczepieniu, w klinice, w której została podana szczepionka, tak by w razie wstrząsu można było od razu zareagować. Niestety ryzyko wystąpienia reakcji anafilaktycznej występuje zawsze, po każdym szczepieniu nawet u psów szczepionych psimi szczepionkami.
• Nosówka - zalecane jest trzykrotne szczepienie szczeniąt w 6, 8 i 14 tygodniu życia, a następnie szczepienia przypominające co roku. Niektórzy weterynarze szczepią psimi szczepionkami, niektórzy mają dostęp do szczepionek dla norek.
• Wścieklizna - pierwsze szczepienie powinno odbyć się w 3 miesiącu życia i być powtarzane co rok
• Coroczne badanie kontrolne u weterynarza połączone z badaniem krwi, czyli morfologią (ogólny obraz krwi) i biochemią (obraz funkcjonowania narządów)
• Dwa razy w roku zalecany jest pomiar glukozy u fretek, ze względu na duże ryzyko wystąpienia nowotworu - insulinomy - u tych zwierząt
• Badanie kału metodą flotacji, na obecność pasożytów przewodu pokarmowego
• Kontrola cyklu rujowego - najpopularniejszym i najbezpieczniejszym sposobem jest wszczepienie implantu zawierającego superloin. W zależności od użytego implantu jego działanie trwa albo od 1-3,5 lat lub 2-5 lat. Kastracja zalecana jest po 5 roku życia, ponieważ wcześniej tego typu zabieg powoduje problemy z nadnerczami u fretek oraz większe ryzyko wystąpienia insulinomy
• Zalecane jest również wykonanie badania krwi w laboratorium na nosicielstwo koronawirusa, spokrewnionego z tym koronawirusem, który u kotów wywołuje zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP) oraz na obecność parwowirusa wywołującego chorobę Aleuck’a - ta ostatnia być może nie jest spotykana często, ale należy mieć ją na uwadze, gdyż spotykane były przypadki diagnozy tej choroby u fretek przebywających tylko w mieszkaniu. Wirus ten ma bardzo długą przeżywalność poza organizmem i ciężko jest go usunąć z otoczenia.
• Zabieg usuwania gruczołów okołoodbytowych jest na ten moment uznawany za nieetyczny i odstępuje się od jego wykonywania nawet u skunksów, a u fretek zapach pochodzi głównie z łoju, a nie z wydzieliny gruczołów okołoodbytowych.

Teraz gdy znamy już podstawy hodowli fretek w domu, w następnym artykule dowiemy się o najczęściej diagnozowanych i najgroźniejszych chorobach, z którymi możemy się spotkać u tego gatunku, tak aby mieć w miarę pełny obraz tego, z czym wiąże się posiadanie fretki w domu. Odpowiemy sobie wtedy na pytanie “Czy fretka to na pewno zwierzę dla nas?” Wszystkim freciowym rodzicom życzymy miłej lektury i nauki o zwyczajach i wymaganiach środowiskowych fretki domowej.