Czy szczury odczuwają żałobę po stracie kompana?

Opiekunowie tych gryzonii wiedzą, jak silne więzi społeczne tworzą szczury. Obserwując ich zachowania, jasne staje się, że wykazują one preferencję w wyborze kompanów. W dużych stadach łatwo zauważyć, które osobniki zazwyczaj śpią razem, iskają się nawzajem, najlepiej się dogadują. Widoczne jest też, między którymi najczęściej dochodzi do walk i gonitw. Czy wobec tego odczuwają żałobę po stracie ulubionego przyjaciela? Jak może się ona objawiać? Tego dowiemy się z dzisiejszego artykułu. 

Czym tak naprawdę jest żałoba? 

Jest to skomplikowany proces, polegający na pogodzeniu się z utratą kogoś bliskiego. Proces ten wymaga wyższych zdolności poznawczych i niesie ze sobą różne zmiany, zarówno w zdrowiu fizycznym, jak i emocjonalnym. Ktokolwiek musiał przejść przez ten proces, wie jak bolesne jest to przeżycie. Wymaga czasu i wiąże się ze specyficznymi rytuałami, które mają na celu pożegnanie się z ukochaną osobą. W świecie zwierząt zaobserwowano wiele zachowań, które można interpretować w ten sam sposób. Pod uwagę brano szympansy, słonie, delfiny, ptaki oraz gryzonie. Zauważono, że zwierzęta rozumieją czym jest śmierć i wykonują pewnego rodzaju pożegnanie z osobnikiem, który umarł. Niektóre zwierzęta oczyszczają futro kompana, inne zakrywają jego ciało gałęziami lub liśćmi. Część z nich poświęca dużo czasu na oglądanie ciała, a wydawać by się mogło, że na przykład słonie są w stanie rozpoznać że szkielet, który leży przed nimi, jako należący kiedyś, do osobnika tego samego gatunku. Oczywiście nikt z nas nie jest w stanie ze stuprocentową pewnością powiedzieć “Tak, ten zwierzak wie, że stracił przyjaciela i opłakuje jego śmierć”. Możemy jedynie wnioskować, na podstawie pewnych obserwacji. Jeśli jednak istnieje cień szansy, że pupile, przebywające pod naszą opieką, przechodzą zmiany emocjonalne po utracie kompana, to naturalnie chcielibyśmy wiedzieć, jak wspomóc zwierzaka w tym czasie. 

Zdolności poznawcze szczurów

Możemy być pewni, że szczury oraz inne zwierzęta są w stanie wykazywać empatię w stosunku do siebie nawzajem. Dowodem na to są liczne eksperymenty behawioralne, w których zaobserwowano, że zwierzaki te wybierają pomoc drugiemu zwierzęciu, nawet jeśli mają one wolny dostęp do smakołyków lub innych korzyści własnych. Szczury albo stawiają na pierwszym miejscu uwolnienie kompana, albo zaprzestają czynności, które mogłyby go skrzywdzić. Dopiero gdy oba zwierzaki są bezpieczne, zaczynają zjadać smakołyki, dzieląc się nimi ze sobą nawzajem. Wiemy również, że szczury mogą chorować na depresję. Zostało to udowodnione w badaniach behawioralnych oraz w tych, które sprawdzały skuteczność leków, w leczeniu tego schorzenia. 

Tak rozbudowane zrozumienie, że drugie zwierzę cierpi sprawia, że możemy podejrzewać, iż są one również w stanie odczuwać smutek po utracie przyjaciela. Być może żałoba ta nie jest tak rozbudowana lub długa, jak w przypadku człowieka, ale zdecydowanie możemy zaobserwować pewne zmiany u naszego pupila. 

Jak objawia się żałoba u szczura? 

Jeśli jedno ze zwierząt umrze w klatce, to pozostałe osobniki zejdą obejrzeć ciało. Przez jakiś czas, będą krążyć w jego okolicy, obwąchiwać je lub trącać delikatnie. Niektórzy są zdania, że jeśli mamy taką możliwość, powinno się pozwolić by pozostałe osobniki, a zwłaszcza ten najbardziej przywiązany, miały dostęp do ciała, dopóki nie stracą nim zainteresowania. Argumentem za tym jest fakt, że szczur ma możliwość zrozumieć wtedy stratę kompana, zamiast próbować poradzić sobie z jego nagłym “zniknięciem”. 

Uwaga, ponieważ szczury mają dosyć brutalne zachowanie, mające na celu uprzątnięcie zwłok i mogą wykazywać wtedy kanibalizm. Nie jest to przyjemny widok, ale może się zdarzyć. Także jeśli decydujemy się pozwolić innym szczurom na pożegnanie, to nie powinno się ono zbytnio przeciągać. 

Po stracie kompana, możemy zauważyć pogorszenie stanu innych osobników. Mogą one być apatyczne, mniej chętne do zabawy i wybiegów. Czasami będą unikać miejsca, w którym znalezione zostało ciało drugiego szczura. Jeśli stado liczy więcej osobników, to można zaobserwować, że pozostałe szczury roztaczają opiekę nad tym, który jest “smutny”. Będą częściej do niego podchodzić, iskać lub nawet kłaść się na nim i spać razem. Człowiek niestety nie rozumie potrzeb zwierzaka tak dobrze, jak osobnik jego własnego gatunku. Jeśli mamy zatem dobrze zgrane stado, to szczury zajmą się sobą nawzajem. Gdy jednak mieliśmy tylko dwa osobniki, to albo powinniśmy dołączyć do stada nowego szczura, albo oddać do adopcji, tego który nam pozostał. Nie możemy utrzymywać szczurów pojedynczo, ponieważ prowadzi to do rozwinięcia się u nich depresji. 

Co może zrobić opiekun jeśli jego szczur przechodzi żałobę? 

Opiekun może wspomóc pupila, poprzez zapewnienie mu spokoju i wygody w tym czasie. Warto poświęcić zwierzakowi więcej uwagi, smakołyków i pieszczot, jeśli na nie pozwala. 

Ponadto, dobrze jest wyczyścić.klatkę i wymienić hamaki na nowe, tak aby możliwie dokładnie usunąć zapach zmarłego szczura ze środowiska. 

Jeśli pozostał nam tylko jeden osobnik, to albo rozważamy oddanie go do adopcji, albo adoptujemy dla niego nowego kompana. 

To już wszystko w dzisiejszym artykule. Podsumujmy sobie zatem uzyskaną wiedzę. Choć nie jest możliwe stwierdzenie ze stuprocentową pewnością, że szczury przechodzą proces żałoby, w takim rozumieniu, jak ludzie, to możemy być pewni że rozpoznają i odczuwają stratę kompana.